Een bevriend schrijver, laten we hem Poubert noemen, viert het verschijnen van zijn nieuwe boek. In de barruimte van zijn ateliercomplex staat het vol met jonge, hip geklede mensen die smerig Randstadbier sippen en diepinteressante gesprekken voeren met elkaar. Ik leun aan de bar en ben de enige die het biermerk uit het zuiden des lands drinkt. Het is niet vandaag. Het is, denk ik, zo’n tien jaar geleden. Ik ben zeer romantisch van aard maar op literair gebied verkies ik wél de tegenwoordige tijd boven de verleden tijd. En nu ben ik even de schrijver dus bemoei je met je eigen zaken.

Een opvallend gemiddelde man naast me pakt een biertje uit een krat, kijkt verbaasd naar het etiket – het bier dat ik drink – en zet het terug om een Randstadbier te pakken. Ik grinnik zacht. Ik zeg tegen hem dat ik hoop dat het boek even goed is als mijn vriend’s vorige. De man kijkt me verschrikt aan. “Daar heb ik geen verstand van, meneer. Ik ben advocaat,” spreekt hij stellig en loopt weg met zijn vies bier. Ik zucht en trek een nieuw bier open uit de krat die blijkbaar helemaal voor mij is.

Aan mijn andere naast blijkt aan de bar een prachtige jonge vrouw aan te schuiven. Wijntje. Toch beter dan vies bier. Mooie krullen, diepgroene ogen. Ik heb tijdens dit alles mijn huidige vriendin nog niet dus ze mag het me niet kwalijk nemen dat ik me op dat moment aangetrokken voel tot deze vrouw. Pas jaren later zou ik mijn huidig lief voor het eerst in dier ogen kijken. Op dit moment weten ik, mijn tegenwoordig lief, én de vrouw daar nog niets van. Om u even bij de les te houden. Met uw oordelen altijd. Blijf gewoon even in de scène, ja.

Ik raak wat aan de praat met de vrouw. Ze blijkt redactrice bij de uitgeverij te zijn en is erg tevreden over de opkomst. Ik laat na om cynisch te vragen waarom, haar zaak niet dat dit mijn doelgroep niet is. Ze zegt dat het boek ook prachtig is geworden, maar dat er veel werk aan was. Oh, vraag ik nieuwsgierig, wat moest ze er allemaal aan doen dan ? De jonge vrouw lacht charmant en zegt dat ik de schrijver toch ook wel ken, dat hij zijn boeken volpropt met verhalen over mensen die hij kent. “We hadden echt enorm veel werk om al die namen te anonymiseren, niet normaal,” verklapt ze. Zo zo, denk ik, die Poubert. Al die creatieve vondsten om vooral maar niet man en paard te noemen blijken ingrepen vanuit de uitgeverij. Humor.

Ze vraagt of ik ook in de verhalen voorkom. Ik haal mijn schouders op. Het boek zit nog ongelezen in de jaszak van mijn colbert dus ik geef toe dat ik het nog moet doorbladeren. Ze vraagt hoe ik heet en ik antwoord. De vrouw proest haar wijn over de bar in ongeloof, maar kijkt me daarna recht in de ogen. Ze trekt wit weg en flapt eruit: “Oh shit. Jij bestáát écht ???” Ik geloof dat ik op dat moment wel besta dus knik ik. Op dit moment geloof ik dat ook trouwens. Op het moment dat ik het schrijf hè. Geen idéé wanneer u dit leest. Dingen kunnen veranderen.

Ze verontschuldigt zich en maakt zich uit de voeten. Ik drink mijn biertje en vraag me niet eens af of ik enige kans maak. Poubert klopt me tevreden op de rug en zegt dat hij blij is dat ik er ben. Ik lieg dat het een mooi feestje is. Ik slaap straks bij Poubert thuis, de laatste trein naar mijn eigen bed is allang vertrokken. Hij mengt zich terug in het gezelschap, de hippe jongens en meisjes zijn heel blij met hem.

Ik zie de krullenvrouw praten met de advocaat. Dan wijst ze naar mij. Ik krijg er een droge keel van en hoop dat ik nu de kansen van Poubert bij de uitgeverij niet verpest heb. En ik moet toch echt dat boek straks eens lezen. (Ik geef het drie sterren.)

Mijn huis belt en feliciteert me. Ik ben net wakker en heb een kater. En een poes op schoot. Ik vraag voor wat het is. Mijn huis zegt dat ik verkozen ben als de komende Artist In Residence. Ik kijk even om me heen. Ik ben al in mijn huis. Maar als mijn huis een spelletje wil spelen, speel ik het mee. Ik antwoord: Goh. En: Leuk zeg. En: Wat houdt dat in ?

Mijn huis zegt dat ik voor een bepaalde tijd in mijn huis mag verblijven om er de inwonende kunstenaar te zijn. Ik knik, maar dat kan het huis natuurlijk niet horen. Ik vraag wat ik dan zoal moet doen. Mijn huis zegt dat ik alle ruimte krijg om verhalen en gedichten te schrijven, en slash of verhalen in audiovorm op te nemen, of wat ik maar wil doen als kunstenaar. Normaal gezien, zegt mijn huis, zou je ook enkele presentaties of lezingen van slash over je werk moeten geven maar wegens de huidige pandemie lockdown is er geen publiek voor, dus dat hoef je niet te doen. Ik zeg: Wat een meevaller. Ik hou niet zo van publiek in mijn huis.

Het valt me al mee dat het in mijn eigen huis is en ik dus niet naar een andere plek hoef. Toch probeer ik er stiekem wat biergeld uit te hengelen. Ik vraag of er ook een reisvergoeding voorzien is. Mijn huis is even stil. Dan zegt mijn huis dat daar geen budget voor is. Hij zegt dat het een beetje tegenvalt van mij. Mijn huis zegt dat als ik niet wil, er duizenden andere kunstenaars dolgraag een tijd in dit huis zouden verblijven en kunst maken. Haastig zeg ik dat ik het helemaal zie zitten, maak je niet ongerust. Ik zeg: Ik kon het maar vragen. Mijn huis snoeft nog een beetje, maar zegt opgelucht: Mooi. Ik knik, maar dat kan mijn huis natuurlijk niet horen. Dan zie ik je maandag, zegt mijn huis. Ik hang op en vraag me af wat ik met mijn vrije weekend ga doen.

Jamaar hey, nog eventjes iets over dat paard dus he. Dat edele dier dat in die plompverloren gang stond. Dat blijkt ineens een jambische hexameter te zijn. En dat gang vol paard is een jambische heptameter. Ik snap er geen fuk van maar de Twitters zeiden zoiets. Google zegt dat jambisch vooral iets met kort en lang is. Gefundenes Fressen voor de lettergreepfetisjist.

Voor Plato stond het kwaadaardig paard symbool voor de lust. Daar lust echter menig paard haver noch gortigheid van. Gentse veulens draafden wel op een gang vol wit paard af. Ze gingen daar méér dan enkel een wit voetje halen. Maar de flikken kenden hen allang van haver tot gort. Ze hadden zich beter dartel aan carnaval gewaagd. Je weet wel, dat gewoel, dat je beleeft op je gevoel.

Voor Wittgenstein was een paard als woord eerst een simpel ding. Je wist wat het was, het stond als een paard boven water. Later bracht hij alles meer in contextuele gang. Je hangt dat paard vol met talloze betekenissen. Als een gang vol behang, je koninkrijk te rijk aan paard. Zelfs al kijk je in zijn bek, ken je zijn waarde nog niet. Sta je daar steeds weer, keer op keer, met je mond vol tanden.

Voor het paard zelf is het ook allemaal niet evident. De paardengangen kent-ie nog wel, stap, draf of galop. Maar een gangenpaard stapt meertaks in telgang of in tölt. En paarden kunnen indoor stappen in een riding hall. Met een slakkengang of een rotgang, het dak kan eraf. Een paard geeft dus bedaard binnen en buiten volop vaart. Daar hoef je geen heel gangenstelsel voor aan te leggen.

Ondertussen blijkt dat lied er niet één uit een dozijn. Aan een half woord had de schrijver alvast niet voldoende. Ritmisch schakelt hij steeds op en neer, van twaalf naar veertien. En die schrijftradities blijken zelfs stiekem eeuwenoud. Menig mens zou nog voor minder de tel plots verliezen. Je gaat straks nog spontaan veertienlettergrepig schrijven. En dan heb ik nog niets over buurvrouw Jansen gezegd.

Je hebt van die mensen die als ze een boek hebben uitgelezen, dat in een kast bewaren, als een trofee van de afgelegde route, en zo hun huis volbouwen met uitgelezen boeken die ze daarna nooit meer aanraken. Helaas voor mijn boekverkoop ken ik dergelijke mensen te weinig. Met statistische inschatting en logisch redeneren concludeer ik echter dat ik dergelijke mensen minstens in een fors aantal in mijn leven heb gekend. Ik heb veel mensen gekend en daarna ongekend, dus daar moeten mensen tussen zitten die hun boekenkasten volbouwen met leestrofeeën.

Dat schiet door mijn hoofd als een oudklasgenoot mij een uitnodiging stuurt voor een reünie. De reünie is niet enkel met haarzelf. Dat zou mijn lief vermoedelijk raar vinden, ikzelf trouwens ook. De oudklasgenoot is iemand die ik heel goed ongekend heb, beduidend beter dan dat ik die gekend heb. Ze doet leuke dingen tegenwoordig, vertellen de sociale media mij, dus dat valt dan weer mee. Altijd leuk als oudklasgenoten zich ontwikkelen tot echte mensen in het leven.

De reünie is van mijn oude school, en niet eens enkel voor de schoolgaande mensen van mijn schooltijd, maar voor alle afstudeerjaren. De oude school pakt groot uit met een all-inclusive reünie. Iedereen bijeenbrengen, is het concept. Ik ga nooit naar reünies. Ik vlucht vooruit in het leven en keer nooit heen waar ik vast om een goede reden van ben weggegaan. Wat ik me van school herinner bovendien is dat ik iedereen stom vond, statistisch tenminste. Uitzonderingen maken het je overal lastig te generaliseren. Of bijna toch.

Wat ik wel doe, is gaan naar reünies van scholen of werkgevers of verenigingen waar ik nooit deel van uitgemaakt heb. Daar struin ik het internet voor af tot ik er een vind die niet al te lastig reizen is. Ik trek een kostuum aan waarvan ik inschat dat ik goed in het gezelschap ga passen – een dierenartsreünie is toch anders dan die van een djembé-ensemble en kantenklossers kleden zich anders dan bankdirecteuren – en ga me daar voordoen als een collega of vriend of verenigingslid die zich de anderen nog levendig herinnert. Zij voelen zich dan enorm schuldig dat ze mij niet herkennen, waarop ik passief-agressief zeg dat het wel oke is. Als ze dan, zich opgelaten voelend, vragen wat ik tegenwoordig doe, breng ik het gesprek op mijn schrijversschap en zo verkoop ik nog af en toe eens een boek.

Dat is eigenlijk de enige reden dat ik wel eens op een feestje kom. Om boeken te verkopen aan mensen die mijn werk nog niet kennen en dus geen geldige reden hebben om geen boek aan te schaffen. Voor de rest heb ik op feestjes meestal bar weinig te zoeken. Daar heb ik nu zelfs een boek over geschreven, over feestjes waar ik bar weinig te zoeken heb. En ik organiseer als presentatie van dat boek een feestje, waarop een boel mensen zich zullen afvragen wat ze er te zoeken hebben. En met wat geluk verkoop ik aan die mensen een boek. Dat ze thuis in de trofeeënkast kunnen plaatsen.

Ik mail de klasgenoot dat ik nog niet weet of ik kom en loop naar mijn eigen boekenkast. Behalve stapels onverkochte boeken staat er een boek in van Joubert Pignon. Ik had er twee maar laatst ging ik naar een feestje. Ik bedacht me op het laatst dat ik geen cadeau had, en als je zonder cadeau aankomt vinden mensen het toch minder leuk, dat je aan de gasten je boeken gaat lopen verkopen.

Ik leg een pet voor mij op het trottoir en ga gehurkt zitten. Dan kraak ik mijn knokkels en begin te schrijven. De mensen lopen door, naar hun werk, druk in de weer met prikplankjes voor hun neus. Sommigen praten tegen de prikplankjes, vertikaal op hun hand. Niemand beweert dat wat ik doe geen werken is, maar hun wegkijken spreekt boekdelen.

Al dagen achtereen schrijf ik me hier suf, maar de opbrengsten vallen tegen. Een zeldzame lezer gooit soms net genoeg in mijn pet dat ik ergens een bescheiden broodje kan halen, daar houdt het mee op. Toch zit ik hier flinke werkdagen te schrijven. Sommige mensen stoppen en kijken even toe, mompelen dan dat hun zoontje van acht dit ook kan schrijven en lopen door. Ze lopen opvallend vaak een friettent twee deuren verderop binnen en komen dan met een frietje met mayonaise naar buiten. Ik vraag me af of hun zoontje van acht ook een frietje mayo kan maken.

Een heel blije man komt een euro in mijn pet gooien. Ik knik dankjewel en schrijf verder. Maar zo makkelijk kom ik er niet vanaf. Hij vraagt of ik ook verzoekjes schrijf. Iets van Kluun of zo. Of Joubert Pignon. Of Toon Hermans. Ken ik Toon, vraagt hij. Ik knik maar zeg dat ik alleen mijn eigen verhaaltjes en gedichten kan schrijven. Hij snoeft. Dan pakt hij zijn euro uit mijn pet en stampt verontwaardigd weg. Hij roept tegen voorbijgangers dat ze mij geen geld moeten geven, dat ik een charlatan ben, dat ik mijn beloften niet nakom. Dan loopt ook hij de friettent in.

Een man in stropdas kijkt toe. Hij werpt een schaduw over mijn schrijven wanneer hij mij ongevraagd advies toebromt. De man blijkt bij de NS te werken. Hij ging over de omroepen. De man zegt dat hij het woordje ‘en’ geautomatiseerd heeft. Dus als u hoort: “De trein naar Breda en Rotterdam Centraal en Den Haag Centraal,” dan was hij verantwoordelijk voor het woordje en. De man klinkt erg trots. Hij zegt dat hij de Spoorwegen minstens achtendertig miljoen euro bespaard heeft met de automatisering van het woordje en.
Hij schraapt zijn keel en kijkt me aan. Ik kijk terug. De man zucht even en zegt dat ik misschien ook aan automatiseren moet denken. Dat ik daar enorm kostenbesparend mee kan werken. Als ik bijvoorbeeld alleen het woordje en al automatiseer, zegt de man, zou ik schrikken van de hoeveelheid geld die me dat uitspaart.

Ik geef niet automatisch antwoord.

Schouderophalend loopt de man ook naar de friettent. Even later stapt hij weg met een frikadel speciaal.

De dag zit er weer op. Ik pak mijn pet op en stof hem af. Twee euro veertien cent. Voor elf uur schrijven. Ik heb slechtere dagen.

Als ik weg wil lopen, tikt iemand op mijn schouder. Een gitarist. Lang haar. Hij wil weten wat ik voor mijn pet wil. Hij biedt tien euro.

Ik twijfel. Eventjes. Dan geef ik de gitarist een en, knik hem vriendelijk aan, zet mijn pet op. De zon schijnt nog net als ik huiswaarts slenter.

Ook vanavond heb ik weer eens een schrijver te logeren, die bevriend is, een bevriende schrijver zogezegd of zogeschreven, zoals er de laatste maanden wel meer in mijn logeerbed verbleven hebben, waarbij mij altijd een beetje de twijfel bekruipt of ze hun schrijvende vriend komen bezoeken of de mooie en interessante stad waar hij woont waar toevallig iemand met een relatief goede inborst hen wel een gratis slaapplek verstrekt, maar dat zou te toevallig zijn aangezien de bevriende schrijvers van zeer verschillende karakters en stijlen zijn, zoals de ene schrijvende vriend die ik laatst op bezoek had die alles wat er gezegd en gedaan werd, in een zakboekje noteerde, en een andere vriend die heel vaak vind dat ik veel te veel woorden gebruik als ik iets wil zeggen, dat mijn zinnen vaak ook te lang worden, waar ik zelf niet zo veel van merk maar misschien verklaart het waarom ik relatief weinig lezers heb, en dat soort gesprekken en overpeinzingen leiden er dan weer toe dat ik uiteindelijk over schrijven ga schrijven, een fout die veel schrijvers maken en die ik zelf ook verfoei maar als je zoveel met schrijven bezig bent in je hoofd hou je weinig anders om over te schrijven dus dan schrijf je over schrijven en niet over niet-schrijven, dat schrijf ik je op een briefje, al probeer ik best nog wel eens in de gesprekken met bezoekende schrijvers het gesprek over een andere boeg te gooien, maar ook zij zijn de ganse dag met schrijven bezig natuurlijk, dus die boegen niet zelden doodleuk het gesprek weer terug, waarop ik hen meestal dan maar bier aanbiedt om hen te doen zwijgen, want al dat spreken over schrijven, daar wordt een mens ook niet gelukkiger van, meen ik toch, en dat spreek ik heel af en toe ook wel eens uit, mogelijk zelfs vanavond, tegen de schrijver die komt logeren, waar ik nog ooit eens briefwisselingen mee schreef over een keer dat ik bij zijn editie van De Sprekende Ezels zou gaan optreden als dichter, in zijn stad, en nu is hij in mijn stad, om hier bij De Sprekende Ezels te gaan optreden, en hij zal waarschijnlijk verwachten dat ik wel mee ga, maar eigenlijk zie ik hem nooit bij mijn optredens dus ik twijfel nog enorm, en om de twijfel weg te nemen kijk ik of andere vrienden van me misschien mee willen, vrienden die niet de ganse avond over schrijven gaan praten, maar met wat rondvragen blijken bijna al mijn vrienden schrijvers te zijn, wat wellicht ook verklaart waarom ik zoveel schrijvers te logeren krijg, en ik moet dus mijn vriend, de schrijver, teleurstellen zodra hij aan mijn poort staat en vraagt of ik mee ga.
Ik zeg dat ik geen zin heb.

Ik heb een bevriende schrijver te logeren. Hij is meer dan een vriend, ik beschouw hem als een broer. Bijna. Hij mij iets minder, maar hij vindt het oke dat ik dat vind. Dat scheelt enorm.

Hij schrijft alles op wat er gebeurt. Ik moet geheim houden dat hij met een dagboek bezig is dat gepubliceerd gaat worden. Ik beloof niets. Niet voor niets type ik nu deze woorden. U weet er alvast van. Bofkont dat u bent.

De bevriende schrijfbroer heeft prachtige fictie geschreven, maar voor zijn dagboek wordt serieus geld neergeteld. Mensen willen geen verzinsels meer. Er is een president in America die daar langzaam het monopolie op heeft. Binnenkort wordt zijn patentaanvraag op fictie goedgekeurd. Mensen willen waarheid, zelfs verzonnen. Van bijna naakte mensen op een eiland. Of van mensen samen in een huis. Dat willen de mensen. Geen verhalen meer.

Hij schrijft heel veel wat ik zeg, op. Ik zeg iets, hij schrijft. Ik zeg nog iets, hij schrijft iets dat veel langer is dan wat ik zei. Ik raak aan de praat met een Brit en vertel hem van mijn optreden vanavond. De Brit wil er wel heen. Ik zeg dat ik hem wel instructies geef naar de locatie en voel mijn zakken. Ik heb geen pen.

Ik vraag mijn vriend om zijn pen en schrijf de instructies op. Mijn vriend kijkt beteuterd. Ontmand. Hij kan nu niets schrijven. Hij moet alles onthouden tot hij weer kan schrijven. Ik zet tergend langzaam alle woorden op het bierviltje en maak de richtingaanwijzingen zo gedetailleerd mogelijk. Het bierviltje heeft vrij veel ruimte.

Mompelend gaat mijn vriend een biertje bestellen.